Noodweer

Als je een misdrijf begaat, kun je hiervoor een straf krijgen, maar dat is niet altijd zo. Als het feit is begaan vanuit de verdediging van uzelf of een ander dan bent u niet strafbaar. Dit wordt ook wel noodweer genoemd. Er moet dan sprake zijn van een aanval door een ander waartegen verdediging noodzakelijk is. Een rechter zal hier zeer kritisch naar kijken. Van noodweer is bijvoorbeeld geen sprake als u van iemand een klap krijgt en uit boosheid (wraak) de ander terug slaat. Voor eigen rechter spelen is geen noodweer.

De aanval waartegen verdediging nodig is, kan gericht zijn op uw eigen lijf of dat van een ander (bijvoorbeeld een vriend of uw kind), maar ook op goederen.

Een verdediging tegen de aanval sluit alleen strafbaarheid uit, als deze verdediging ook proportioneel en noodzakelijk is. Met proportioneel wordt bedoeld dat de verdediging in redelijke verhouding tot de aanval moet staan, het moet evenredig zijn. Of dat het geval is, zal helemaal afhangen van de omstandigheden. Als iemand u duwt moet het middel waarmee u zichzelf verdedigt daarmee in verhouding zijn. Steken met een mes ligt dan bijvoorbeeld minder voor de hand.

Hetzelfde geldt voor de noodzakelijkheid (ook wel subsidiariteit), wat inhoudt dat gekeken wordt of er ook andere opties waren. Als iemand nog kon vluchten of tijd had om hulp in te roepen, dan kan mogelijk niet van noodweer gesproken worden.

In sommige gevallen gaat het verdedigen verder dan noodzakelijk. Er is dan geen sprake meer van noodweer, maar mogelijk wel van noodweerexces. Dat is het geval als iemand door een aanval, waartegen normaal gesproken noodweer mogelijk was, hevig geëmotioneerd (boos, bang of radeloos, de zogenaamde hevige gemoedsbeweging) is en zich daardoor meer of heftiger verdedigt dan nodig of zich langer verdedigt dan nodig. Wanneer van noodweerexces sprake is, blijft een straf achterwege.

Tot slot bestaat er nog zoiets als putatief noodweer. Dat is wanneer iemand in de veronderstelling verkeert dat er gevaar (een aanval) is waartegen hij zich moet of mag verdedigen, terwijl dat in feite niet het geval is. Iemand loopt, zonder dit te weten, een filmset op en ziet hoe iemand in elkaar wordt geslagen en grijpt met gepast geweld in, bijvoorbeeld.

Noodweer en noodweerexces worden niet snel aangenomen in de rechtspraak. Het komt heel precies aan op alle feiten en omstandigheden. Al deze omstandigheden moeten duidelijk naar voren worden gebracht. Als u wordt verdacht van een strafbaar feit kan een strafrechtadvocaat aan de hand van het dossier en uw verhaal beoordelen welke omstandigheden van belang zijn, of een beroep op noodweer(exces) mogelijk is en zo ja, hoe dit het beste kan worden gedaan. U kunt ons bellen om te bespreken wat wij voor u kunnen betekenen.